KUŞKONMAZLI VEGAN TART

Ülkemizde çok popüler olmasa da bahar mevsiminin tipik sebzelerinden biridir kuşkonmaz. Farklı ülkelerde geçen çocukluğumun özellikle Cenevre’ye ait anılarında yer etmiştir kendisi. Evimizde sıkça kuşkonmaz çorbası piştiğini ve genelde iştahsız bir çocuk olmama rağmen bu çorbayı büyük bir iştahla içtiğimi çok iyi hatırlıyorum. Garnitür olarak da birçok et, tavuk veya balık yemeğinin yanında servis edilebilir, ayrıca beşamel soslu ‘ograten’ usulünde de hazırlanabilir ya da üzerine biraz zeytinyağı, tuz-karabiber serpiştirip ızgarada veya fırında pişirilebilir. Hem çok faydalı hem de düşük kalorili olduğundan diyet yapanlar veya sağlıklı beslenmeye özen gösterenler için vazgeçilmez sebzelerden biridir. Biraz da kritik bir sebzedir aslında… kendine özgü ilginç bir aroması, biraz değişik bir kokusu ve tarif etmesi bana güç gelen farklı bir tadı vardır. Ya çok hoşunuza gider ya da hiç sevmezsiniz, arası yoktur 🙂  Beğenmeme ihtimalini de göz önüne alarak, yine de derim ki hiç denemediyseniz bir kez olsun şans verin bu farklı sebzeye.

Size burada sunduğum bu tarifin benzerlerine birçok yabancı kaynakta rastlayabilirsiniz. Nitekim ben de benzerlerinden yola çıkarak bu tarifi özellikle de vegan beslenenleri düşünerek kendim oluşturdum. ‘Veganlıkla ilgim yok ama kuşkonmazlı tart yapmak isterim’ derseniz de bir-iki malzeme değişikliği yaparak yine aynı tarifi uygulayıp leziz bir kuşkonmazlı tart elde edebilirsiniz. Malzeme değişikliğiyle ilgili açıklamayı metnin içinde bulabilirsiniz.

Sizlere kuşkonmazla ilgili daha ayrıntılı bilgiler vermek üzere Internette gezinirken karşıma gayet güzel derli toplu bir yazı ve sağlıklı bir de tarif çıktı! Instagram’dan tanıdığım blog yazarı arkadaşım Hilal’in  ‘kuşkonmazın faydaları’na değindiği bilgilendirici yazısına ve ‘kuşkonmazlı salata’ tarifine göz atmak isterseniz buraya tıklamanız yeterli olacaktır. Şimdi geçelim şu tarife…

Not: Vegan olmayanlar, miktarları aynı olacak şekilde tereyağı ve normal süt kullanabilirler; ayrıca tartın üzerine bir miktar parmesan peyniri veya eski/taze kaşar peyniri rendeleyebilirler.

Yöntem

Milföy hamurları buzluktan çıkartılır ve hafif çözünmeye bırakılır. Biraz çözündükten sonra hafifçe unlanmış zeminde 6 parça, kenarları hafifçe üstüste getirilerek birleştirilir. Dış kenarların dört bir yanından  yaklaşık 2 cm’lik şerit kesilir ve dikdörtgen hamur kenarlarından 2 cm genişleyecek şekilde enine ve boyuna merdaneyle hafifçe açılır. Bu noktada dikdörtgen hamuru, içerisine pişirme kağıdı serilmiş fırın tepsisine almak gerekir. Kenarlardan kesilen şerit çerçeve oluşturacak şekilde hamurun kenarlarına yerleştirilir ve dışta kalan birleşme yerine bir çatalla hafifçe bastırılır. Hamurun tabanına da çatalla birkaç delik açılır ve kenarda beklemeye alınır.  Bu arada fırın da 175 C’ye ısıtılmaya başlanır.

Kuşkonmazlara gelince; iki elinizle yatay olarak uçlara 2-3 cm mesafeden tutup hafifçe büker gibi yapınca tabandaki odunsu kısım çıt diye kendiliğinden kırılıverir. Bu taban kısımlar tartta kullanılmayacak ama dipleri çatal çatal ayrılmamış ise soyup çorba yapımında kullanabilirsiniz. Uçtaki çiçek gibi kısmın tam altından başlayarak aşağıya doğru sebze soyucuyla dış kısmı incecik soyulur. Çok körpe kuşkonmazlar soyulmadan da kullanılabilir. Bu biraz da isteğe bağlıdır (ben soydum).  Kaynamakta olan bol tuzlu suya kuşkonmazları atıp 3-5 dk. bekledikten sonra hemen buzlu su dolu bir kaba aktarırsanız pişmeyi durdurur ve renklerinin solmasını önlemiş olursunuz. Bu haşlama süresi tartta kullanmak içindir. Diğer taraftan sebzeleri benim gibi biraz diri seviyorsanız bu tarif için kuşkonmazları haşlamadan da kullanabilirsiniz.

Beşamel sos;  Hamur ve kuşkonmazlar hazır olduktan sonra sos hazırlanır. Küçük bir tencereye sıvı yağ konulur, yakmamaya dikkat ederek hafif ateşte biraz ısınınca un ilave edilir ve meyane gibi hafifçe kavrulur. İçine azar azar ve her ilaveden sonra çırpma teliyle karıştırıp yedirerek soya sütü ilave edilir. Bu işlemin kısık ateşte yapılması ve sütün soğuk veya oda sıcaklığında olması gerekir. İçerisine tuz, karabiber, muskat rendesi, zerdeçal, toz kırmızı biber ve isteğe bağlı olarak sebzeli çeşni eklenip karıştırılır. Bir-iki taşım kaynayınca ateşten alınır. Kabuk bağlamaması için arada sırada karıştırarak 3-5 dakika kadar ılınması beklenir.

Birleştirme ve pişirme; Sos biraz ılındıktan sonra hazırlanan hamura dökülür ve kenarlardaki şeridin içinde kalacak şekilde nazikçe yayılır. Kuşkonmazlar yan yana dizilir. Arzu edilirse uç kısımlarının biri bir yöne diğeri öbür yöne bakacak şekilde de dizilebilir. Üzerine 1-2 tatlı kaşığı badem tozu serpiştirilir ve önceden ısınmış fırında 25-30 dakika, kontrol ederek pişirilir. Pişirmeden önce hamurun kenar kısımlarına arzu edilirse bir tatlı kaşığı kadar sıvı yağ (veya vegan olmayanlar için yumurta sarısı) fırça yardımıyla sürebilir.

Biraz ılınmasını bekledikten sonra yanında mevsim yeşilliklerinden oluşan taze bir salatayla servis edilir.

Afiyet olsun!

* Milföy hamuru hakkında: Dondurulmuş milföy hamurunu severim. Geçmiş yıllarda çeşitli sebzeli tartlar, börekler ve hatta  “vol-au-vent” (volovan) yapmak için zaman zaman kullanırdım. Uzun yıllar önce rulo haline getirilmiş, tahminen 20×30 cm ebatlarında kesilmiş, tart yapımı için nispeten kolaylık sağlayan formda milföy hamuru satın aldığımı hatırlıyorum. Ancak son yıllarda böylesine hiç rastlamadım. O nedenle 6 adet kare hamuru birleştirmek suretiyle daha geniş bir dikdörtgen hamur elde etme yoluna gittim. Marka adı vermeyi pek doğru bulmasam da, çok memnun kaldığım için son zamanlarda sadece Pınar marka milföy hamuru kullandığımı da bu vesileyle belirteyim. Hazır milföy hamurunun hidrojenize bitkisel yağ içerdiği için veganlara teknik anlamda uygun olduğunu ancak bitkisel yağların hidrojenize edilerek katılaştırılması işleminin aslında sağlıksız bir şey olduğunu da belirtmek isterim. Dolayısıyla vegan olsak da olmasak da hidrojenize bitkisel yağlar içeren ürünleri sıkça kullanmamakta fayda var, hatta mümkünse hiç kullanmamalı tabii.  Ama ben nadiren de olsa kısayollara başvuruyorum. Bu tarifin amacı çok fazla beceri gerektirmeyen ve kısa sürede hazırlanabilecek, pratik ama çok lezzetli bir alternatif oluşturmasıdır. Sebzeli çeşniye gelince; bu tür ürünleri satın alırken, ‘içindekiler’ kısmını mutlaka kontrol edin ve MSG (monosodyum glutamat) içermeyen çeşnileri tercih edin. Emin olamıyorsanız çeşniyi hiç kullanmayıp onun yerine ağız tadınıza göre biraz daha tuz ilave edebilirsiniz.